Khả năng phục hồi

Dzongsar Jamyang Khyentse Rinpoche

Khả năng phục hồi

English ????

Tiếng Việt ??

---

Lưu ý 1: Bản ghi này không phải là ấn phẩm chính thức của Siddhartha’s Intent. Mọi nỗ lực được thực hiện để đảm bảo rằng bản ghi này chính xác cả về từ ngữ và ý nghĩa, tuy nhiên mọi sai sót và hiểu lầm đều thuộc trách nhiệm của ban biên tập madhyamaka.com. Vui lòng xem ghi chú.

---

Lưu ý 2: Bản ghi này bao gồm phần chú thích với những giải thích rõ ràng và thêm thông tin về các thuật ngữ Phật giáo tiếng Tây Tạng và tiếng Phạn được sử dụng trong giảng pháp. Vui lòng nhấp vào số chỉ trên để đọc chú thích. Trong suốt bản ghi, tên của Dzongsar Jamyang Khyentse Rinpoche được viết tắt là “DJKR”.

---

Kiên cường

Xin chào tất cả mọi người. Thầy vẫn chưa quen với điều này, nói chuyện với một cái máy và được cho là nói chuyện với rất nhiều người. Điều này luôn có một chút khó xử, khó xử đến mức đôi khi thầy thậm chí quên mất những gì [thầy sẽ] nói. Vì vậy, thầy [đã] thực hiện một số ghi chú, [và] thầy sẽ đọc những ghi chú này.

Trước khi bắt đầu, thầy chúc các bạn một Lễ Losar đặc biệt. Thầy nghĩ đối với rất nhiều người, ngày hôm nay chỉ là một Lễ Losar. Và thầy hy vọng năm cũ sẽ xóa đi tất cả những lực tiêu cực, và năm mới sẽ mang đến tất cả những hoàn cảnh thuận lợi mà chúng ta cần.

Vì vậy, vâng, chúng ta có một thách thức, ít nhất phải nói rằng. Thế giới chắc chắn đang chấn động. Và [thậm chí] chỉ 50 năm trước, nếu điều này [đã] xảy ra ở London, nó có thể không có nhiều tác động ở những nơi như Samtse¹. Nhưng nhờ cái gọi là hiện đại hóa, toàn cầu hóa, tiến bộ của công nghệ, du lịch, bất cứ điều gì, chúng tôi ở Bhutan cũng cảm nhận được điều này. Chúng ta cũng xáo động lắm. Mặc dù thầy phải nói rằng nhờ sự nỗ lực rất tận tâm và đáng kinh ngạc của Đức Pháp Vương và chính phủ của Ngài, một đất nước như chúng ta, thầy nghĩ chúng ta nên cảm thấy tự hào và hạnh phúc khi xung quanh chúng ta đang làm tốt.

Cơ hội để suy nghĩ lại

Nhưng dù sao, chúng ta cũng đang bị xáo động. Chúng ta rất phiền vì điều này. Và thật không may, điều này có thể tiếp diễn cho điều khác, thầy không biết, sáu tháng nữa, nếu chúng ta may mắn. Có lẽ lâu hơn nữa. Nhưng thầy nghe nói rằng từ “khủng hoảng” trong tiếng Trung Quốc cũng có nghĩa là “cơ hội” ². Vì vậy, hy vọng đây sẽ trở thành một cơ hội cho chúng ta, một cơ hội để suy nghĩ lại và đánh giá lại mục tiêu của chúng ta. Suy nghĩ lại cách chúng ta đánh giá mọi thứ. Suy nghĩ lại về mục tiêu và lối sống của chúng ta. Và đừng quên hãy kiên cường.

Bây giờ kiên cường là một điều rất Bhutan. Thực ra, thầy có thể nói rằng sự kiên trì này khắc sâu trong máu và xương của người Bhutan. Chúng ta có những từ như tsagen³, và thầy nghĩ rằng điều thực sự quan trọng là chúng ta không đánh mất điều đó. Bạn biết đấy, nếu không cẩn thận chúng ta rất dễ mất điều này.

Chúng ta vẫn có những người ở Bhutan thích đi chân trần trong bùn và trong tuyết. Trên thực tế, thầy nhớ rất rõ một lần khi thầy ở Đông Bhutan, đoàn đang đi hành hương ở một nơi nào đó trong bùn, và có anh chàng đang đi dép tông. Và một lúc sau anh ấy mới cởi dép tông ra, vì anh ấy nói đi bằng chân trần sẽ tốt hơn nhiều. Những người đàn ông của chúng ta đã từng mặc, và có thể họ vẫn mặc, bộ gho⁴ của họ cách trên cao đầu gối, giống như váy ngắn. Sau đó, tất nhiên, những đôi tất ngu ngốc của Scotland xuất hiện ở Bhutan, và sau đó [chúng] tiếp theo là bốt, giày thể thao và giày Nike. Trong quá trình này, người Bhutan chúng ta có thể đã mất đi một chút khả năng kiên cường khi đi chân trần, phải không? Tất nhiên, rõ ràng là thầy không gợi ý rằng tất cả các bạn ở đây [nên] đi chân trần trong bùn, v.v. Quan trọng hơn, chúng ta cần kiên cường về tinh thần và kiên cường về cảm xúc.

Toàn cầu hóa và hiện đại hóa

Bây giờ vì nhiều lý do chính đáng và cả những lý do xấu, chúng ta không còn lựa chọn nào khác ngoài việc trở thành một phần của cái mà chúng ta gọi là cộng đồng toàn cầu. Nếu bạn nghĩ về thế giới ngày nay, đã có rất nhiều thay đổi tích cực. Chiến tranh ít hơn nhiều so với quá khứ. Hệ thống thông tin liên lạc đã được cải thiện rất nhiều. Chúng ta có một hệ thống thông tin rất tốt. Tất nhiên, tất cả điều này rất chủ quan. Chúng ta có một hệ thống y tế tốt. Và, đói nghèo được cho là [đã] giảm rất nhiều.

Nhưng mặt khác, cộng đồng toàn cầu hay văn hóa toàn cầu cũng được thúc đẩy rất nhiều bởi nền kinh tế. Vì vậy, nói cách khác, mọi người thực sự quan tâm rất nhiều đến những gì họ có, hơn là họ là gì hay họ là ai. Thầy có thể nói rằng có lẽ Bhutan là một trong những quốc gia hiếm hoi [nơi] các nhà lãnh đạo coi mọi người như công dân. [Trong khi ở] hầu hết các quốc gia trên thế giới ngày nay, các nhà lãnh đạo của họ đối xử với mọi người giống như người tiêu dùng hơn.

Thế giới hiện đại, thế giới toàn cầu, có một nền văn hóa nuôi dưỡng tâm hồn cạnh tranh. Cạnh tranh là một đức tính tốt. Đó là việc cần làm. Và ngoài ra, [có] sự nhấn mạnh lớn dành riêng cho các quyền cá nhân và hạnh phúc của cá nhân. Vâng, tính cá nhân được coi trọng rất nhiều. Và mọi người chiến đấu vì hạnh phúc, quyền lợi, danh tính cá nhân, v.v. Và tâm trí hiện đại cũng có xu hướng nghĩ rằng về cơ bản, nếu bạn có bí quyết, nếu bạn có phương tiện, thế giới về cơ bản nằm trong tay bạn. Đó là cách con người hiện đại được đào tạo, giáo dục hoặc tẩy não để suy nghĩ.

Tất nhiên, chắc chắn, hầu hết những bộ óc đa nghi hiện đại không tin vào Chúa [hoặc một] Đấng Tạo Hóa Toàn Năng. Nhưng bạn biết đấy, Phật tử nói về nhân duyên, nghiệp. Người hiện đại có thể chấp nhận thuyết nhân quả và kết quả ở một mức độ nhất định. Nhưng tôi nghĩ rằng thực chất tinh vi hơn và tiến bộ hơn của nhân quả vẫn chưa được hiểu một cách thực sự sâu sắc. [Nó] bị lơ là. Và do đó, sự tôn trọng và đề cao đối với nhân quả hầu như không tồn tại trong thế giới hiện nay.

Vì vậy, trớ trêu thay – và tôi nói điều này bởi vì chúng ta quá yêu mến chủ nghĩa cá nhân và tất cả những điều đó – nhưng trớ trêu thay, con người hiện đại lại trở nên quá sợ hãi. Chúng ta rất sợ bị bỏ rơi. Chúng ta rất sợ không phù hợp. Và vì điều đó, chúng ta đã trở nên rất cô đơn. Và chúng ta cũng xa lánh mình với rất nhiều thứ. Từ gia đình, từ làng xóm, từ bạn bè, và từ người thân thuộc, bất kỳ người thân thuộc nào. Và tất cả những điều này sau đó khiến chúng ta mất đi tính kiên cường.

Chúng ta đều có nhận thức, nên đều có khả năng kiên cường.

Bây giờ, câu hỏi lớn là chúng ta có thể kiên cường được không? Và là một Phật tử ở đây, thầy nói, có, chúng ta có thể. Chắc chắn rồi. Tất cả chúng ta đều có nhận thức⁵. Ý thầy là, ngoài chiếc máy tính xách tay đang đặt ngay trước mặt thầy. Bất cứ ai đang nghe điều này, đều có nhận thức. Bạn có một cái gì đó rất độc đáo. Một cái gì đó rất mạnh mẽ. Điều mà không hệ thống giáo dục nào có thể làm được. [Cái gì đó mà không] khoa học hay công nghệ nào có thể theo được. Đây là những gì trong tiếng Bhutan mà chúng ta gọi là sem⁶, được dịch rất lỏng lẻo là “tâm” trong tiếng Anh.

Dù sao, nếu bạn không có nhận thức, thì bạn chỉ như một viên sỏi, như một khúc gỗ. Nhưng bạn có nhận thức. Và nhận thức mà các bạn có và thầy có, nhận thức này không có thứ bậc [trong đó] nhận thức của một số người [lớn hơn hoặc] thấp hơn [của] những người khác. Nó không có loại thước đo đó.

Và nhận thức mà chúng ta có, nó thực sự khá tuyệt vời. Nó rất dễ tiếp thu. Nếu có cơ hội, nó thực sự có thể chứa đựng được rất nhiều. [Chúng ta có thể] nói rằng nó giống như bầu trời. Bất kể bạn có [bao nhiêu thứ], [chúng] đều có thể [tất cả] vừa vặn trên bầu trời. Cũng giống như vậy, trí tuệ có phẩm chất hoặc đặc tính của khả năng chứa đựng.

Và [nhận thức] này không phải là thứ mà bạn phải tải xuống. Đây không phải là thứ mà bạn phải có được. Bạn không cần phải mua nó. Bạn có nó. Và nó là nền tảng cho tính kiên cường của bạn. Vì vậy, nói cách khác, tất cả các bạn đều có khả năng hoặc năng lực kiên cường. Bạn không cần sự can thiệp của Chúa. Và [trí tuệ] này là thứ mà không ai có thể lấy đi khỏi bạn, [giống như cách mà] trí tuệ của bạn không phải là thứ mà ai đó đã ban cho bạn. Bạn đã có nó.

Vì vậy, như chính nền tảng, thầy đảm bảo với các rằng bạn có khả năng kiên cường.

Nuôi dưỡng khát vọng

Vì vậy, điều tiếp theo chúng ta cần là gì? Bạn cần phải muốn trở nên kiên cường. [Mong muốn hoặc khát vọng về tính kiên cường] là thứ mà bạn cần phải rèn luyện bản thân [bên trong]. Bạn cần phải giáo dục bản thân, bạn cần phải rèn luyện bản thân, bạn cần phải nói với bản thân rằng bạn muốn có tính kiên cường. Bạn cần phải có khát vọng kiên cường. Bạn cần có động lực để kiên cường. Và điều này có thể được đào tạo. Điều này có thể được tạo thành thói quen.

Bạn có thể bắt đầu với điều rất ngắn và nhỏ, nhưng nhất quán. Muốn và cần phải kiên cường. Và ở đây, nhiều bạn có thể không theo tôn giáo, điều đó không sao cả. Và một số bạn có thể coi mình là người theo đạo, theo đạo Phật, theo đạo Hindu. Nếu bạn đang cầu nguyện, nếu bạn đang tụng chú, nếu bạn đang làm lễ puja, nếu bạn đang thắp đèn, nếu bạn đang dâng hương, hãy làm điều đó để bạn trở nên kiên cường. Kiên cường về tinh thần hoặc kiên cường về tình cảm.

Và sự kiên cường, về tình cảm hay tinh thần, thực sự là điều may mắn nhất mà bạn có thể yêu cầu. Và đó thực sự có thể đạt được. Và đây là một phước lành thực tế mà bạn có thể yêu cầu [cho]. Trong khi đó để sống lâu, sống mãi – điều đó không thực tế. Bây giờ, thầy gợi ý hai điều để kiên cường. Hai điều bạn có thể nghĩ đến là sáng tạo và chân thực.

Sáng tạo

Và khi thầy nói phải sáng tạo, thầy không chỉ nói về [những thứ] như hội họa, viết lách, nhiếp ảnh hay bất cứ thứ gì. Tất nhiên, những thứ đó cũng [được] [bao gồm]. Những điều đó thật tuyệt vời. Những điều đó thật tốt nếu bạn làm được. Và nó không nhất thiết chỉ có vậy. [Nó cũng có thể là] dệt vải, ca hát, v.v.

Nhưng thầy đang nói nhiều hơn về việc sáng tạo trong cách [nhìn mọi thứ]. Ngay bây giờ chúng ta có một thách thức. Chúng ta có một thách thức thực sự ở ngưỡng cửa với tình hình đại dịch này. Chúng ta có thể tự bảo vệ mình khỏi vi rút thực sự bằng cách giãn cách xã hội, đeo khẩu trang và rửa tay, v.v. Nhưng quan trọng hơn, làm thế nào chúng ta có thể sáng tạo để trở nên kiên cường, khi bạn phải đối mặt với thử thách của sự cô đơn, hoang tưởng, lo lắng? Làm thế nào để chúng ta vượt qua sự lo lắng? Làm thế nào để chúng ta đánh lừa nó? Làm thế nào để chúng ta luôn đi trước một bước trước sự lo lắng của mình? Một bước trước thách thức?

Vì vậy, đây là điều mà chúng ta có thể, một lần nữa, giáo dục bản thân. Chúng ta có thể chiêm nghiệm, và chúng ta có thể rèn luyện bản thân. Đưa ra cho bạn một số ý tưởng, ví dụ và phép loại suy [về] cách sáng tạo. Làm thế nào để sáng tạo trong cách bạn định nghĩa mọi thứ? Bạn biết đấy, các định nghĩa [về thành công, giàu có, hạnh phúc, v.v.]? Bạn đánh giá mọi thứ như thế nào?

Được rồi, hãy nói sự giàu có. Để trở nên giàu có. Ngay bây giờ, thầy nghĩ rằng rất nhiều người trong chúng ta có một định nghĩa nhất định về sự của cải, giàu có và thịnh vượng. Và định nghĩa của chúng ta là [dựa trên] ý tưởng chung [do xã hội chi phối]. Nhưng thầy nghĩ chúng ta có thể khá sáng tạo về điều này. Đối với một số người, có nhiều xe hơi, nhiều tòa nhà, nhiều tài sản, [và một số dư ngân hàng lớn], có thể là định nghĩa của việc giàu có và thịnh vượng. Nhưng có lẽ đối với những người khác thì không. Và đây là điều bạn phải sáng tạo. Có thể đối với một số người, chúng ta có thể định nghĩa sự giàu có theo suy nghĩ “Được rồi, thế là đủ”. Một loại hài lòng, phải không? Đây có thể là định nghĩa của sự giàu có.

Và tương tự, bạn định nghĩa thế nào về sức khỏe? Bây giờ, thầy nghĩ [khi nói đến] sức khỏe thể chất, bạn không muốn bị cao huyết áp quá, bạn không muốn bị lở loét, [điều này] khá dễ hiểu. Nhưng cũng có sức khỏe tinh thần. Nhiều lần, như thầy đã nói trước đó, chúng ta trở nên không lành mạnh về tinh thần và cảm xúc, bởi vì chúng ta đang cố gắng hòa nhập, chúng ta đang cố gắng giành chiến thắng trong một cuộc thi nào đó, chúng ta cố gắng để không bị bỏ lại. Vì vậy, ở đây một lần nữa, thầy nghĩ chúng ta có thể sáng tạo trong cách chúng ta định nghĩa thế nào là một tâm trí khỏe mạnh.

Một điều tương tự nữa: Chúng ta định nghĩa như thế nào về hạnh phúc? Hạnh phúc là một thuật ngữ rất chủ quan, rất chung chung. Làm thế nào để chúng ta định nghĩa về nó? Và vì vậy. Chúng ta nên thực sự sáng tạo. Bạn biết đấy, thực sự không khôn ngoan nếu dựa vào các định nghĩa [hoặc] ý nghĩa được áp đặt bởi trường học, các công ty quảng cáo và tất cả các công ty lớn. Về cơ bản, chúng ta không cần phải quá nghiêm khắc trong việc tuân theo các định nghĩa được áp đặt bởi những người khác.

Chân thực

Và chúng ta cũng cần chân thực. Đây cũng là những gì thầy hàm ý về chân thực. Chúng ta không cần phải chấp nhận một định nghĩa hay giá trị mà người khác đã áp đặt lên chúng ta. Đây là điều thầy cũng gọi là sáng tạo trong việc quản lý cuộc sống của chúng ta.

Điều này [áp dụng cho] mọi thứ, [chẳng hạn như] chúng ta trông như thế nào. Không phải ai cũng phải trông giống các ngôi sao K-pop. Đó chỉ là một định nghĩa. Đó chỉ là một cách nhìn nhận. Thầy biết rằng rất nhiều bạn đang nghe ở đây là sinh viên. Không phải tất cả chúng ta đều phải hoàn thành bằng cấp. Có lẽ thầy đang nói điều gì đó trái ngược với [những gì] giáo viên và cha mẹ [của bạn] [có thể nói], nhưng đó là sự thật. Thực tế là những thứ như bằng cấp và văn bằng được tạo ra bởi một số người Anh và có lẽ một số người với mục đích là tạo ra việc làm. Bạn biết điều đó. Một số định nghĩa này, một số giá trị này đã quá lỗi thời. Ý thầy là, thực sự lỗi thời.

Vì vậy, thầy nghĩ rằng chúng ta không nên đánh mất tính sáng tạo và chân thực khi định nghĩa những điều này.

Làm thế nào để trau dồi tính kiên cường, sáng tạo và chân thực? Chỉ đơn giản là quan sát

Được rồi, vậy chúng ta làm điều này như thế nào? Bây giờ, đây là điểm mà thầy muốn chia sẻ với bạn. Được rồi, vì vậy chúng ta muốn sáng tạo trong việc quản lý cuộc sống của mình. Chúng ta muốn sáng tạo trong việc vượt qua thách thức của mình, nhưng chúng ta làm điều đó như thế nào? Và ở đây thầy muốn chia sẻ một điều rất, rất đơn giản. Đơn giản như vậy, có lẽ chính sự đơn giản đó sẽ là thách thức đối với bạn. Nhưng đó là thứ mà bạn thực sự nên thử.

Và đó chỉ đơn giản là quan sát.

Đơn giản chỉ cần [nhận thức] về cơ thể bạn, cảm xúc⁷ của bạn, tâm trí của bạn

Chỉ đơn giản là ý thức về cơ thể của bạn, cảm xúc của bạn, tâm trí của bạn. Và khi thầy nói điều này, hãy để thầy giải thích điều này một chút. Khi thầy nói “chỉ đơn giản là quan sát” và “đơn giản là có ý thức”, thầy không yêu cầu bạn quan sát một thứ gì đó quá kỳ lạ, hoặc một thứ gì đó hoang đường hoặc thần bí. Bạn có một cơ thể, Bạn có cảm xúc. Bạn phải có cảm giác ngay bây giờ. Và bạn có nhận thức. Bạn có suy nghĩ. Và bất cứ suy nghĩ, cảm giác, tâm trí nào – hãy nhận thức về điều đó. Hãy nhận biết cảm xúc đó.

Và thầy thậm chí không nói về việc ý thức được nó hàng giờ liền. Thầy đang nói về – còn [cái gì đó] như một phút mỗi ngày thì sao? Và khi bạn nhận thức được suy nghĩ, cơ thể, cảm xúc của mình, bạn đang làm điều này không phải để phán xét⁸. Nếu bạn có một số suy nghĩ thực sự ghê tởm hoặc một số cảm xúc thực sự nặng nề [bạn không nên phán xét chúng].

Bạn đang làm điều này để chỉ đơn giản là thừa nhận. Cũng giống như cách trẻ sơ sinh nhìn vào những bức tranh trên tường. Chỉ ngắm nhìn, quan sát. Không phân tích, “Những suy nghĩ này đến từ đâu?” Chắc chắn là không phán xét. Nếu một ý nghĩ tốt xuất hiện, [đừng] phấn khích. Nếu một ý nghĩ xấu xuất hiện, bạn không cần phải ủ ê về nó. Chỉ đơn giản là quan sát những suy nghĩ. Và không chỉ là những suy nghĩ. Quan sát cảm giác [và cơ thể].

Đánh giá cao sự buồn chán

Chắc hẳn nhiều bạn đang rơi vào tình trạng phong tỏa. Và thầy chắc rằng bạn đang cảm thấy vô cùng buồn chán và cô đơn. Hãy nắm lấy cơ hội này, và lần đầu tiên, hãy nhìn vào sự buồn chán của bạn. Bạn biết đấy, có một bậc thầy vĩ đại đã nói rằng “Sự buồn chán giống như bình minh. Nếu sự khôn ngoan giống như mặt trời mọc, thì sự buồn chán giống như bình minh”. Nếu bạn có thể đánh giá cao sự buồn chán và cô đơn này, nếu bạn có thể theo dõi nó và quan sát nó, nó sẽ đưa đến trí tuệ.

Bởi vì thông thường những gì xảy ra khi chúng ta cô đơn và khi chúng ta buồn chán [đó là] chúng ta cố gắng làm tê liệt bản thân bằng một loại hình giải trí nào đó. Chúng ta đọc sách, gọi điện cho ai đó, nhắn tin cho người khác. Thầy không biết. Lướt mạng xã hội, ăn uống. Nhưng điều này. Làm thế nào về chỉ quan sát? Quan sát sự nhàm chán này. Quan sát sự cô đơn này. Có một kho báu trong đó. Nó giống như một mỏ vàng. Nó giống như một mỏ kho báu. Vâng, tất nhiên, đối với nhiều người trong chúng ta, đặc biệt là những người mới bắt đầu, [điều này] sẽ mất thời gian. Bạn phải rèn luyện bản thân.

Nhưng ở đây, vào thời điểm này, như thầy đã nói trước đó, khủng hoảng, thách thức, trở ngại, có thể là cơ hội.

Và còn rất nhiều cơ hội khác [mà] chúng ta không có thời gian để nói ở đây. Có lẽ, đây là thời điểm thực sự tốt để thực sự xem xét cách chúng ta nghĩ về cuộc sống phía trước của mình. Bạn biết đấy, loại hình giáo dục chúng ta thực sự nên có? Chúng ta nên có những loại kế hoạch nào?

Lợi ích của việc chỉ đơn giản quan sát 

Nhưng thầy không chỉ nói về điều đó. Thầy đang nói về [sự] chuẩn bị quan trọng nhất. Bởi vì khi bạn chỉ đơn giản là quan sát, ngắm nhìn và ý thức được những suy nghĩ và cảm xúc của bạn, hoặc cơ thể của bạn, hoặc thậm chí là chiếc bàn ngay trước mặt bạn, hoặc cửa sổ của bạn. Nó có thể là một cái gì đó trần tục như nắm đấm cửa của bạn. Nó không cần phải là điều gì thiêng liêng, nó không cần phải là bất cứ điều gì đặc biệt. Nó không cần phải là bất cứ điều gì kỳ lạ. Nó có thể là một cái gì đó quá trần tục. Quá đơn giản.

Nhưng chỉ đơn giản là quan sát. Cái đó làm cái gì? Khi bạn chỉ quan sát, những gì nó làm là nó đánh bay hy vọng và sợ hãi bằng cách loại bỏ thức ăn của nó. Bạn biết không, tâm trí của chúng ta? Chúng ta có hy vọng và chúng ta có sợ hãi. Chúng ta có rất nhiều hy vọng, rất nhiều tham vọng, rất nhiều nỗi sợ hãi. Và rồi từ đó xuất hiện tất cả những cảm xúc khác – ham muốn, giận dữ, ngu dốt, ghen tị, kiêu hãnh, tất cả những thứ đó. Và sau đó chúng cho nhau ăn. Và sau đó bạn bị vướng mắc vào.

Và sau đó rất nhiều câu chuyện được viết ra trong đầu bạn. Rất nhiều mơ mộng. Rất nhiều ảo tưởng. Rất nhiều tưởng tượng. Và dĩ nhiên, [chúng ta] không bao giờ biết rằng đó chỉ là ảo tưởng, đó chỉ là tưởng tượng. Trên thực tế, [chúng ta] tin rằng chúng là sự thật hoặc chúng sẽ là sự thật. Và đây là cái mà chúng ta gọi là ảo tưởng. Và khi bạn có điều đó, bạn không bình thường hoặc không tỉnh táo. Bạn say rồi.

Chỉ bằng cách quan sát [bạn có thể loại trừ tất cả những điều này]. Thầy biết nhiều người trong số các bạn có thể nghĩ điều này nghe có vẻ đơn giản đến khó nhọc, nực cười. Nhưng đây chính là cách nó là. Và thầy cần phải nói với bạn rằng đây không phải là một cách dạy Thời đại mới. Một số bạn có thể tự hỏi. Điều này rất nhiều từ kinh và luận. Ví dụ, điều này được dạy trong nhiều chương của Bodhicharyavatara, Chönjuk. Tenpa dam. Shézhin, nếu bạn thích. Các từ cổ điển thực sự. Quan sát. Tổ Shantideva, tác giả của Chönjuk, thậm chí còn quy định cách chúng ta rửa tay. [Giáo lý] chi tiết như vậy.

Dù sao, quan sát cơ thể của bạn, quan sát cảm giác của bạn, quan sát tâm trí của bạn. Quan sát sự lo lắng, buồn chán, cô đơn của bạn, bất cứ điều gì. Và sau đó, tất nhiên, đối với nhiều bạn, những người mới bắt đầu thiền và trẻ tuổi hơn, có thể là khi làm như vậy, bạn [có thể] thậm chí còn buồn chán hơn và cô đơn hơn. Nhưng ở đây bạn phải kiên cường. Bạn phải chiến đấu với sự lười biếng của bạn. Chỉ cần cố gắng vượt qua rào cản này. Chỉ cần cố gắng vượt qua điều này.

Thầy đã nói với bạn điều gì phức tạp chưa? Thầy không bảo bạn tụng bất kỳ câu chú nào. Thầy không nói với bạn để thực hiện những lời cầu nguyện. Thầy không bảo bạn ngồi. Thầy không nói với bạn bất kỳ điều gì phức tạp. Bạn có thể quan sát. Và thầy thậm chí không yêu cầu bạn quan sát điều gì bên ngoài bạn. Thầy chỉ yêu cầu bạn quan sát cơ thể, cảm xúc và tâm trí của chính bạn.

Tầm nhìn của loài chim về cuộc sống

Và bằng cách đó, bạn sẽ có cái nhìn tổng thể về cuộc sống của mình. Ngay bây giờ, bạn đang nhìn cuộc sống của mình từ [chỉ] một góc độ. Giống như sáu người mù chạm vào một con voi và sau đó mỗi người mô tả [một khía cạnh mà họ đang chạm vào, và đưa ra sáu] mô tả khác nhau¹³. Đó là những gì đang xảy ra [trong cuộc sống của chúng ta]. Bởi vì chúng ta đã mất tầm nhìn của loài chim. Chúng ta đã đánh mất bức tranh lớn. Chúng ta không có tầm nhìn.

Bởi vì khi chúng ta không quan sát, hy vọng và sợ hãi của bạn sẽ cuốn lấy bạn. Một hy vọng dẫn đến hy vọng nhiều hơn, cũng dẫn đến sợ hãi. Và sau đó bạn mất tầm nhìn của loài chim. Bạn cũng đánh mất sự khách quan của mình¹⁴, bởi vì bạn đang nhìn cuộc sống của mình qua tất cả những định nghĩa [và] thước đo mà bạn đã học được từ trường học, từ sách, từ phim bạn xem, từ phương tiện truyền thông xã hội mà bạn lướt qua. Và sau đó, thực sự, bạn hoàn toàn mất đi sự tỉnh táo của mình¹⁵. Ý thầy là, bạn nghiền ngẫm [nếu bạn nhận được] dù chỉ một chút khi bạn đăng nội dung nào đó trên TikTok của mình hoặc bất cứ điều gì.

Vì vậy, [quan sát] là một cái gì đó thực sự đơn giản mà bạn có thể làm được, và thầy kêu gọi tất cả các bạn làm điều này. Và như thầy đã nói, đây là một phương pháp Phật giáo rất cổ điển.

Thuật ngữ khác mà thầy muốn chia sẻ với bạn là nyampar zhakpa. Trong thực tế, thậm chí là một cử chỉ. Nó giống như thế này, phải không? [DJKR đặt hai tay của mình theo ấn thiền định hoặc dhyani-mudra, với mu bàn tay phải đặt trên lòng bàn tay trái hướng lên với các đầu ngón tay cái chạm nhẹ]. Bạn ngồi như thế này. Nyampar zhak. Nyam có nghĩa là “bình đẳng”. Zhak có hàm ý “Hãy để như vậy”.

Làm được điều này và thầy xin nhắc lại ở đây, bạn sẽ có tầm nhìn rộng hơn. Và với tầm nhìn rộng hơn này, bạn đã chuẩn bị sẵn sàng [cho những gì có thể đến]. Tránh đau khi cơn đau ập đến là một chuyện. Nhưng [điều gì] xảy ra nếu bạn [có thể] chuẩn bị cho thử thách, cho nỗi đau sắp ập đến? Và sẽ có [đau đớn]. Thầy không muốn vẽ một bức tranh màu hồng ở đây. Đây là những gì Đức Phật đã nói trong Tứ diệu đế – cuộc sống là khổ. Nhưng nếu bạn có thể tự giáo dục bản thân để bạn có thái độ như vậy đối với cuộc sống của mình, thầy nghĩ rằng ít nhất nó sẽ mang lại sự tỉnh táo, tỉnh táo hoặc cân bằng. Không rơi vào cực đoan. Và đó là những gì chúng ta muốn.

Vì vậy, với điều này, thầy nghĩ rằng thầy sẽ kết thúc ở đây. Có một số câu hỏi.

---

Hỏi & Đáp

Chúng ta có thể làm gì nếu chúng ta đang có ý định tự tử?

[Q]: Tôi sẽ kết hợp một số câu hỏi. Câu hỏi {một] là: Bhutan có số vụ tự tử ngày càng gia tăng. Và bây giờ có sự gia tăng các vấn đề sức khỏe tâm thần. Và chúng ta cảm thấy rằng bây giờ điều này sẽ gia tăng [hơn nữa] [với] đại dịch. Đa số những trường hợp tự tử này thường là sinh viên. Vì Rinpoche hiện đang nói chuyện với các học viên của chúng tôi, Ngài có thể vui lòng tư vấn cho giới trẻ về cách chúng ta có thể tự giúp mình khi có ý định tự tử không? Một sinh viên khác đang hỏi: Tại sao tự tử lại được coi là một tội lỗi lớn? Chúng ta không có quyền lựa chọn xem chúng ta có muốn sống hay không? Ngoài nỗi đau mà nó có thể gây ra cho những người bị bỏ lại, chẳng phải nghiệp chướng đang nằm trong tay chúng ta sao?

[DJKR]: Được rồi, hai câu hỏi rất lớn. Thầy cũng sẽ kết hợp câu trả lời ở đây. Thầy nghĩ rằng những gì thầy đã nói trước đây, trong nội dung nói chuyện trước đó, có thể đã trả lời khá nhiều. Thầy nghĩ chúng ta bị áp lực rất nhiều. Có rất nhiều căng thẳng. Và đây chính xác là những gì thầy đang nói. Bởi vì hầu hết căng thẳng này đến từ việc có một số loại mục tiêu. Và những mục tiêu này hầu như luôn luôn được xác định và đề cao và do người khác quyết định. Và nhiều khi chúng ta chỉ làm theo điều đó một cách mù quáng. Và thầy không chỉ nói về tôn giáo. Thầy đang nói về mọi thứ – khoa học, công nghệ, kinh tế, mọi thứ.

Vì vậy, đây là lý do tại sao điều thực sự quan trọng là [kiểm tra và suy nghĩ lại] các định nghĩa của bạn về [thành công, giàu có, hạnh phúc, v.v.] và cũng xác định mục tiêu của bạn là gì. Hoặc không, thực sự. Bởi vì bạn thấy đấy, đã có căng thẳng [khi bạn bắt đầu đặt mục tiêu]. Điều căng thẳng này, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, họ bị áp lực khi nghĩ rằng họ phải có mục tiêu. Và thường chúng ta, những người trưởng thành, thiết kế mục tiêu này và sau đó đẩy [nó] xuống cổ họng của họ. Và đây có lẽ không phải là điều đúng đắn nên làm. Đối với những người trẻ tuổi, mục tiêu của họ phải thực sự là để vui vẻ. Để sống.

Tất nhiên, cuộc sống rất chủ quan. Và bạn biết đấy, định nghĩa của cuộc sống là vô hạn. Nhưng [mục tiêu của những người trẻ tuổi nên là] thực sự vui vẻ. Sau đó, bạn có thể hỏi, tại sao chúng ta cần giáo dục? Giáo dục thực sự là một hiện tượng rất thú vị. Thầy hơi ngần ngại khi nói [về] điều này ở đây trong diễn đàn này, vì thầy được biết rằng có rất nhiều nhà giáo dục đang lắng nghe. Bản thân thầy, thầy thực sự đang bắt đầu một vài trường học, đặc biệt là cho trẻ em. Và với tư cách là một Rinpoche, thầy là một nhà giáo dục. Và thầy cảm thấy rằng chúng ta, những người làm công tác giáo dục, chúng ta gần như phải xin lỗi các em học sinh và đặc biệt là các em nhỏ rằng “Chúng ta không có lựa chọn nào khác, nhưng chúng ta phải giáo dục các bạn”.

Bởi vì thầy nghĩ rằng giáo dục giống như một sự thật bất tiện. Đặc biệt là trong thế giới [đương đại] của chúng ta, nếu bạn cần sống, bạn phải loại [mọi người] để dừng lái xe khi có đèn đỏ. Nhưng khi nói điều này, thầy nghĩ rằng các nhà giáo dục, những người lập kế hoạch và những người lớn tuổi như thầy, chúng ta có trách nhiệm để thực sự chỉ ra rằng có nhiều loại định nghĩa và các loại giá trị khác nhau. Hiện tại, các định nghĩa và giá trị [mà chúng ta dạy] còn rất hạn hẹp. Và chúng không chỉ hẹp mà còn rất lạc hậu. Và thầy không chỉ nói về Bhutan. Thầy đang nói về cả thế giới.

Vì vậy, tất cả những điều này tạo ra rất nhiều căng thẳng. Và thầy đã nghe nói rằng có những [người] trẻ tự kết liễu đời mình. Thầy đã nghe thấy điều này. Điều đó làm thầy buồn và khiến thầy [cảm thấy] bất lực. Nếu có thể, có thể là về những gì thầy đã thảo luận trước đó – như quan sát cảm xúc của bạn, quan sát tâm trí, quan sát cơ thể của bạn – có lẽ sẽ rất tốt nếu bạn thảo luận và nói về nó. [Có lẽ chúng ta có thể] thảo luận về cách định nghĩa [thành công, giàu có, hạnh phúc, v.v. cho chính chúng ta], cách tạo mục tiêu, v.v.

Nhưng ở đây, thầy muốn tặng bạn điều này. Đối với những người cảm thấy thực sự căng thẳng và áp lực, và những người thực sự bị thúc ép và lôi kéo, nếu bạn thực sự cần nói chuyện với ai đó và nếu bạn nghĩ rằng thầy có thể nói với bạn điều gì đó, nếu thầy có thể giúp đỡ, bạn có thể sao chép địa chỉ email của thầy [DJKR giơ một mảnh giấy có ghi địa chỉ email của Ngài lên và đọc to, nhưng nó đã bị bỏ trống trong video và âm thanh]. Thầy không thể hứa rằng thầy sẽ ban ma thuật, nhưng chúng ta có thể nói chuyện. Và thầy cũng không thể thực sự hứa rằng thầy sẽ nhanh chóng đưa ra câu trả lời. Nhưng thầy thành thật. Và nếu bạn kiên nhẫn, cá nhân thầy sẽ cố gắng làm những gì có thể.

Câu hỏi khác là gì? Ồ, về [cách] nghiệp nằm trong tay chúng ta. Chà, tự mình đoạt lấy mạng sống của mình không hẳn là tự mình đặt nghiệp chướng vào tay mình. Trên thực tế, các Phật tử sẽ nói rằng tự tử xảy ra bởi vì bạn đã phát triển loại thói quen này [tức là thói quen nghĩ đến ý định tự tử và cuối cùng là hành động]. Và do đó [bởi vì thói quen này] bạn chỉ có sự thôi thúc này hoặc [sự thúc đẩy] adrenaline này. Thầy đoán bạn chỉ không thể kiểm soát bản thân. Nhưng, bạn biết đấy, hãy làm điều này [tức là sự quan sát]. Vì vậy, thực ra [bạn] bị chính nghiệp của mình thúc đẩy, lôi kéo và thao túng. Được rồi, một câu hỏi nữa.

---

Làm thế nào chúng ta có thể phát triển một hệ thống giáo dục vừa hiện đại vừa chân thực của Bhutan?

[Q]: Vì buổi nói chuyện này dành cho giáo viên và học sinh, nên có một câu hỏi về giáo dục. Tôi nghĩ rằng nhiều người sẽ thích nghe Rinpoche [nói] về cách Phật giáo và các giá trị văn hóa đích thực của chúng ta có thể được tích hợp vào hệ thống giáo dục của chúng ta. Như bạn đã biết, trẻ em học những lời cầu nguyện nhưng chúng không biết ý nghĩa. Chúng tuân theo các nghi lễ nhưng không hiểu chúng. Làm thế nào để hệ thống giáo dục có thể mang tính chân thực của Bhutan trong khi vẫn tích hợp các chương trình giảng dạy hiện đại?

[DJKR]: Ồ, thầy nghĩ, với một chút nỗ lực, điều này rất khả thi. Chúng ta sẽ phải dũng cảm và can đảm một chút trong việc loại bỏ một số lớp da cũ của chúng ta. Bởi vì thông thường, và với nhiều hiểu biết, chúng ta người Himalaya và Bhutan thường có xu hướng bám vào một số bộ da cũ. Truyền thống [và] văn hóa rất có giá trị. Chúng có rất nhiều phước lành, chúng có rất nhiều điều tốt lành. Nhưng một số trong số chúng có thể là một chút cản trở. Và trên hết, chúng ta cũng cần phải học một cách cơ bản để nói ngôn ngữ hiện tại, điều này rất khả thi.

Trên thực tế, [điều này đã được thực hiện trước đây] ngay cả trong Phật giáo. Ví dụ, vài trăm năm sau khi Phật giáo lần đầu tiên du nhập vào Tây Tạng, trong [thời] Lotsawa Rinchen Zangpo, có một bản dịch mới. Các vị thực sự đã sửa đổi, không thực sự sửa đổi, nhưng sử dụng ngôn ngữ hiện tại của thời đó để trình bày các giáo lý Phật giáo. Chuyện như vậy chắc chắn sẽ xảy ra [hôm nay]. Và nó thực sự có thể làm được. Nhưng để làm được điều đó thì mấy ai quan tâm, người có công việc này hay trách nhiệm thế này, người cần gặp gỡ, thiết kế cái này và chúng ta cần phải suy nghĩ trước sau, dứt khoát.

Được rồi, vì vậy, như thầy đã nói, thầy thực sự cảm thấy rất lúng túng khi nói chuyện với một chiếc máy tính xách tay, nhưng dù sao thì, thật tuyệt khi có thể sử dụng nó và bằng cách nào đó giao tiếp với nhiều người trong số các bạn ở đó. Làm ơn, hãy chăm sóc bản thân. Bạn biết đấy, bản thân thầy là người Bhutan. Thầy thích giao lưu. Và thầy thích tiệc tùng. Một chiếc rikpa drim có thể hoạt động trong bao lâu? Nó cản đường. Nó trở nên nhàm chán và đôi khi nó trở nên đau đớn.

Nhưng bạn phải nghĩ lớn. Bạn phải nghĩ đến người khác. Và nếu tất cả chúng ta có thể cùng nhau thực sự kỷ luật bản thân, [thông qua những thứ] như giãn cách xã hội, v.v … Thầy chắc chắn chúng ta hoàn toàn có thể giải tỏa bản thân khỏi tình huống đại dịch này. Nhưng nếu chúng ta không làm vậy, thì điều này có thể kéo dài và có thể khiến chúng ta gặp rắc rối. Vì vậy, xin vui lòng, đặc biệt là thế hệ trẻ ở đây, các học viên ở đây, xin vui lòng – các bạn có trách nhiệm, không chỉ [phải] sắp xếp kỷ luật cho bản thân về điều này, mà hãy truyền bá những lời này và hãy làm cho những người khác tuân theo lối sống mà chúng ta phải thực hiện trong thời gian này. Đây là điều hoàn toàn cần thiết.

Và, bạn biết đấy, Quốc Vương thực sự đang nỗ lực rất nhiều. Thầy nghe và thầy thấy rằng chính phủ đang làm rất nhiều. Nhưng, bạn biết đấy, giãn cách xã hội và rửa tay và tất cả những điều này thực sự là vì hạnh phúc của chúng ta. Đôi khi chúng ta có xu hướng nghĩ rằng chúng ta đang làm việc đó cho chính phủ, [nhưng] điều đó hoàn toàn không đúng. Thầy chắc rằng bạn biết điều đó. Vì vậy, hãy chú ý đến điều này. Và một lần nữa, như thầy đã nói trước đó, thầy cầu nguyện, thầy mong ước, và thầy cầu mong [cho] các bạn sự an lành, mạnh khỏe và thịnh vượng. Và quan trọng nhất, rằng bạn sẽ không đánh mất tầm nhìn cuộc đời mình, [rằng] bạn sẽ có tầm nhìn của loài chim. Và liên quan đến tự sát, thực sự, nếu bạn có tầm nhìn của loài chim, thì bạn sẽ thấy rất nhiều lựa chọn. Khi bạn thấy nhiều lựa chọn, cuộc sống có thể tràn đầy tinh thần thay vì chỉ cắt bỏ nó.

[KẾT THÚC]

---